Ναύπακτος. Το διαμάντι του Κορινθιακού
Κωνσταντίνος Νέζης
21/03/2021
Menu
Η Σαμοθράκη βρίσκεται στο Θρακικό πέλαγος. Είναι ορεινό νησί με το όρος Σάος να καλύπτει τη μεγαλύτερη επιφάνεια του. Είναι γνωστή για τα Καβείρια Μυστήρια και το Ιερό των Μεγάλων Θεών. Αυτός ο ιερός και μυστικιστικός τόπος είχε κεντρική θέση στις δοξασίες και θρησκευτικές πρακτικές των αρχαίων Ελλήνων και προσέλκυε πλήθος προσκυνητών που αναζητούσε τη μύηση και τη θεϊκή ευλογία.
Η γοητεία της Σαμοθράκης εκτείνεται πέρα από τους ιστορικούς θησαυρούς της. Είναι ένα νησί γεμάτο καταπράσινα τοπία, καταρράκτες, παρθένα δάση και εξωτικές παραλίες που δημιουργούν στους επισκέπτες μια όαση γαλήνης και φυσικής ομορφιάς. Η Σαμοθράκη περιμένει αυτούς που αναζητούν μια αξέχαστη εμπειρία.
Η «Σάμος Θρηϊκίη» των ποιητών κατοικείται από την εποχή του Χαλκού. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο (Β, 51), πρώτοι κάτοικοι ήταν οι Πελασγοί, ενώ αργότερα ήρθαν οι Κάρες και οι Θράκες.
Με τον μεγάλο αποικισμό του 8ου αιώνα π.Χ., το νησί κατοικήθηκε από Έλληνες της Σάμου και άλλων νησιών του Αιγαίου. Η Σαμοθράκη αναφέρεται επίσης και στην Ιλιάδα του Ομήρου (Ν 10-13). Ο Δίας παρακολουθούσε από την κορυφή του όρους Σάος τον Τρωικό πόλεμο.
Οὐδ’ ἀλαοσκοπιὴν εἶχε κρείων ἐνοσίχθων·/ καὶ γὰρ ὁ θαυμάζων ἧστο πτόλεμόν τε μάχην τε / ὑψοῦ ἐπ’ ἀκροτάτης κορυφῆς Σάμου ὑληέσσης / Θρηϊκίης·
"1 ταῦτα μέν νυν καὶ ἄλλα πρὸς τούτοισι, τὰ ἐγὼ φράσω, Ἕλληνες ἀπ᾽ Αἰγυπτίων νενομίκασι· τοῦ δὲ Ἑρμέω τὰ ἀγάλματα ὀρθὰ ἔχειν τὰ αἰδοῖα ποιεῦντες οὐκ ἀπ᾽ Αἰγυπτίων μεμαθήκασι, ἀλλ᾽ ἀπὸ Πελασγῶν πρῶτοι μὲν Ἑλλήνων ἁπάντων Ἀθηναῖοι παραλαβόντες, παρὰ δὲ τούτων ὧλλοι. 2 Ἀθηναίοισι γὰρ ἤδη τηνικαῦτα ἐς Ἕλληνας τελέουσι Πελασγοὶ σύνοικοι ἐγένοντο ἐν τῇ χώρῃ, ὅθεν περ καὶ Ἕλληνες ἤρξαντο νομισθῆναι. ὅστις δὲ τὰ Καβείρων ὄργια μεμύηται, τὰ Σαμοθρήικες ἐπιτελέουσι παραλαβόντες παρὰ Πελασγῶν, οὗτος ὡνὴρ οἶδε τὸ λέγω· 3 τὴν γὰρ Σαμοθρηίκην οἴκεον πρότερον Πελασγοὶ οὗτοι οἵ περ Ἀθηναίοισι σύνοικοι ἐγένοντο, [καὶ παρὰ τούτων Σαμοθρήικες τὰ ὄργια παραλαμβάνουσι]. 4 ὀρθὰ ὦν ἔχειν τὰ αἰδοῖα τἀγάλματα τοῦ Ἑρμέω Ἀθηναῖοι πρῶτοι Ἑλλήνων μαθόντες παρὰ Πελασγῶν ἐποιήσαντο· οἱ δὲ Πελασγοὶ ἱρόν τινα λόγον περὶ αὐτοῦ ἔλεξαν, [τὰ ἐν τοῖσι ἐν Σαμοθρηίκῃ μυστηρίοισι δεδήλωται].”
Το νησί κατακτήθηκε από τους Πέρσες του Δαρείου, ενώ ο Ξέρξης ανάγκασε τους κατοίκους να πολεμήσουν εναντίον των Ελλήνων στη ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π.Χ. Μετά το τέλος των Περσικών πολέμων η Σαμοθράκη έγινε μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας. Το 340 π.Χ. καταλήφθηκε από το βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππο Β΄ και παρέμεινε μακεδονική κτήση έως τη ρωμαϊκή εποχή. Το ενδιαφέρον των Ρωμαίων για τις μυστηριακές τελετές των Καβείριων Μυστηρίων στάθηκε η αφορμή να γίνει η Σαμοθράκη διεθνές λατρευτικό κέντρο υπό την προστασία τους.
Οι Βυζαντινοί κατείχαν το νησί έως το 1204. Έπειτα πέρασε στα χέρια των Φράγκων και αργότερα των Ενετών και Γενοβέζων. Η γενοβέζικη οικογένεια των Γατελούζων άφησε το στίγμα της στο νησί με την κατασκευή μιας σειράς πύργων και οχυρών που είναι ορατά μέχρι σήμερα. Τον 15ο αιώνα η Σαμοθράκη καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς. Οι κάτοικοι της συμμετείχαν στην επανάσταση του 1821 και οι Τούρκοι σε αντίποινα σφάγιασαν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Έτσι το νησί ερημώθηκε για πολλά χρόνια.
Απελευθερώθηκε στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13 και ενσωματώθηκε στο ελληνικό κράτος. Τα τελευταία είκοσι χρόνια αποτελεί πόλο έλξης τουριστών. Οι υποδομές του νησιού έχουν βελτιωθεί σημαντικά και υπάρχει πλέον καθημερινή σύνδεση με το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης.
Τα αξιοθέατα της Σαμοθράκης σχετίζονται με το φυσικό περιβάλλον και την πλούσια ιστορία του νησιού. Ο επισκέπτης εντυπωσιάζεται από την άγρια φύση και ομορφιά του Φονιά, καθώς και από το μυστηριώδες και απέραντο σε έκταση Ιερό των Μεγάλων Θεών.
Ο αρχαιολογικός χώρος του Ιερού των Μεγάλων Θεών βρίσκεται κοντά στην Παλαιόπολη. Οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως πολλά οικοδομήματα. Το μουσείο είναι δίπλα στην είσοδο. Στο Ιερό των Μεγάλων Θεών τελούνταν κατά την αρχαιότητα τα Καβείρια Μυστήρια, που πήραν το όνομα τους από τους δαίμονες Καβείρους. Οι Κάβειροι ήταν μυστηριακές θεότητες που ταυτίζονταν με τους Κορύβαντες ή τους Κουρήτες. Εκτός της Σαμοθράκης λατρεύονταν στη Λήμνο, την Ίμβρο και τη Βοιωτία.
Το Πρόπυλο κτίστηκε από τον βασιλιά Πτολεμαίο Β΄ το Φιλάδελφο τον 3ο αιώνα π.Χ. στην ανατολική πλευρά του Ιερού. Η Στοά κατασκευάστηκε τον 3ου αιώνα π.Χ. για να εξυπηρετήσει τα πλήθη των επισκεπτών του Ιερού. Βρίσκονταν στη νοτιοδυτική πλευρά και αποτελούνταν από μια κεντρική κιονοστοιχία με 16 κίονες.
Μετά τη Στοά ο επισκέπτης αντικρύζει το κύριο ναό. Ήταν ένα κτίριο μήκους 11 μέτρων που κατασκευάστηκε στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. Στο χώρο του ναού λάμβανε χώρα το τελευταίο στάδιο της μύησης στα Καβείρια Μυστήρια, η λεγόμενη Εποπτεία. Σήμερα είναι αναστηλωμένη η πρόσοψη του ναού από πέντε κίονες δωρικού ρυθμού.
Ο Θόλος της Αρσινόης χτίστηκε από τη βασίλισσα της Αιγύπτου Αρσινόη Β΄ τη Φιλάδελφο την ίδια εποχή με το Πρόπυλο. Χρησίμευε για θυσίες και τις συγκεντρώσεις των αντιπροσώπων των ελληνικών πόλεων. Το Ανάκτορο βρισκόταν δίπλα στο Θόλο της Αρσινόης και χρησίμευε για το πρώτο στάδιο της μύησης στα Καβείρια Μυστήρια. Στο άδυτο του βρέθηκε κατά τις ανασκαφές μια επιγραφή με τις λέξεις «αμύητον μη εισιέναι». Δηλαδή απαγορεύεται η είσοδος στους αμύητους. Κτίστηκε το 500 π.Χ. περίπου.
Πρωτεύουσα του νησιού είναι η Χώρα. Χτισμένη στους πρόποδες του όρους Σάος, είναι ένας παραδοσιακός οικισμός του 10ου αιώνα. Το καλοκαίρι σφύζει από ζωή και έντονη δραστηριότητα. Τα σπίτια με τις κόκκινες σκεπές και τα μπλε παράθυρα της δίνουν ένα ξεχωριστό χρώμα. Η Χώρα διαθέτει αρκετά καταστήματα με παραδοσιακά προϊόντα του νησιού.
Οι πύργοι της οικογένειας των Γατελούζων αποτελούν σημείο αναφοράς της Σαμοθράκης. Οι Γατελούζοι έχτισαν και ενσωμάτωσαν τους πύργους στις υπάρχουσες βυζαντινές οχυρώσεις του νησιού. Ερείπια τους συναντούμε σήμερα στην Παλαιόπολη, στη Χώρα και στο ρέμα του Φονιά στο σημείο που χύνεται στη θάλασσα. Η κατάσταση των πύργων είναι πάρα πολύ καλή λόγω της επιμελημένης συντήρησης και ανάδειξης τους.
Το Φαράγγι του Φονιά είναι ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Προσφέρεται για πεζοπορία δίπλα στο ρέμα και περιπλάνηση στη φύση μέχρι τον πρώτο καταρράκτη. Υπάρχουν οκτώ καταρράκτες μέχρι την κορυφή Φεγγάρι. Από τον πρώτο καταρράκτη και μετά η διαδρομή γίνεται δυσκολότερη και πιο απαιτητική. Στους καταρράκτες σχηματίζονται λιμνούλες, που λέγονται Βάθρες, στις οποίες μπορείτε να βουτήξετε για κολύμπι.
Το όρος Σάος δεσπόζει με τον όγκο του σε όλο το νησί της Σαμοθράκης και αυτό γίνεται άμεσα αντιληπτό στον επισκέπτη, φτάνοντας με το καράβι στο λιμάνι της Καμαριώτισσας. Η ψηλότερη κορυφή του είναι το Φεγγάρι με υψόμετρο 1614 μ. Το όρος Σάος προσφέρεται για αναρριχήσεις και ορειβασία. Η ανάβαση για την κορυφή ξεκινά από τον οικισμό Θέρμα και υπολογίζεται περίπου στις 5.30 ώρες.
Η εκκλησία της Παναγιάς Κρεμιώτισσας βρίσκεται στο νότιο μέρος του νησιού. Το εκκλησάκι είναι χτισμένο στην άκρη του βράχου και δίνει την εντύπωση στον επισκέπτη, που το βλέπει από μακριά, ότι κρέμεται από αυτόν. Η θέα από εκεί είναι καταπληκτική και σε προδιαθέτει για κάτι εντυπωσιακό. Από τη μια πλευρά οι άγριες κορυφές του όρους Σάος και από την άλλη η παραλία της Παχιάς Άμμου με τα καταγάλανα νερά του Αιγαίου.
Δυο φημισμένες παραλίες του νησιού είναι οι Κήποι στο ανατολικό τμήμα και η Παχιά Άμμος στο νότο. Οι Κήποι είναι μεγάλη παραλία με γκρίζο βότσαλο. Με καθαρό καιρό είναι ορατό το νησί της Ίμβρου. Τα νερά είναι βαθιά και κρυστάλλινα. Είναι μια από τις ωραιότερες παραλίες της Ελλάδας.
Η παραλίας της Παχιάς Άμμου είναι νότια. Μεγάλη σε έκταση και αμμώδης. Τα νερά της είναι επίσης κρυστάλλινα και πεντακάθαρα. Αποτελεί προσφιλή προορισμό των τουριστών . Τα νερά είναι βαθιά, ενώ ένα beach bar καλύπτει τις ανάγκες των παραθεριστών για ξαπλώστρες και ομπρέλες.
