Μπάθ. Τα ιαματικά λουτρά της Αγγλίας
Κωνσταντίνος Νέζης
04/02/2020
Πράγα. Εκεί που ζωντανεύουν τα παραμύθια
-
Κωνσταντίνος Νέζης
Κωνσταντίνος Νέζης
Η Πράγα, η «Χρυσή Πόλη» στις όχθες του ποταμού Μολδάβα, μαγεύει τους επισκέπτες με την πλούσια ιστορία και την εκπληκτική αρχιτεκτονική της. Η ζωντανή ατμόσφαιρα της με τα πολυσύχναστα καφέ και τα λιθόστρωτα σοκάκια, σε προσκαλεί να βυθιστείς στη διαχρονική γοητεία και την απαράμμιλη πολιτιστική κληρονομιά της. Η Πράγα είναι μια από τις ιστορικότερες και σπουδαιότερες πόλεις της Ευρώπης.
Η ευρύτερη περιοχή της Πράγας κατοικείται αδιάκοπα από τη νεολιθική περίοδο. Τον 6ο αιώνα μ.Χ. εμφανίστηκαν οι Σλάβοι στις όχθες του ποταμού Μολδάβα και έπειτα οι Άβαροι. Ο πρώτος οικισμός που έμελλε να εξελιχθεί στην πόλη της Πράγας ανάγεται στο δεύτερο μισό του 9ου αιώνα. Το Vyšehrad και το Hradčany εκατέρωθεν του Μολδάβα αποτέλεσαν τους πυρήνες του νέου οικισμού. Σύμφωνα με το θρύλο, ο Přemysl και η σύζυγος του Libuše ήταν οι ιδρυτές της Πράγας. Η δυναστεία των Πρεμυσλιδών εδραίωσε την εξουσία της για πέντε αιώνες περίπου (800-1306) και μεταμόρφωσε την Πράγα ως το πολιτικό, οικονομικό και εμπορικό κέντρο του βοημικού βασιλείου.
Ο Κάρολος Δ’ του οίκου του Λουξεμβούργου ανέβηκε στο θρόνο του βασιλείου της Βοημίας το 1346 και έδειξε προσωπικό ενδιαφέρον για την πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη της Πράγας. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του ιδρύθηκε το πρώτο σλαβικό πανεπιστήμιο και αναπτύχθηκε η Νέα Πόλη δίπλα στην Παλιά. Κατασκευάστηκε η ομώνυμη γέφυρα και ο Καθεδρικός ναός του Αγίου Βίτου. Έτσι η Πράγα ήταν τον 14ο αιώνα μια ακμάζουσα πόλη και εμπορικό σταυροδρόμι της ευρωπαϊκής ηπείρου.
Η Πράγα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Προτεσταντική Μεταρρύθμιση. Τα κηρύγματα του ακαδημαϊκού Γιαν Χους, τον έκαναν αγαπητό στον απλό λαό, αλλά τον έφεραν σε σύγκρουση με τη Ρώμη και τον Πάπα. Ο Γιαν Χους κάηκε στην πυρά στην Κόνσταντς της Γερμανίας το 1415. Οι λαϊκές εξεγέρσεις το 1419, με επικεφαλής τον ιερέα της Πράγας Jan Želivský οδήγησαν στην πτώση δημοτικών συμβούλων από τα παράθυρα του Νέου Δημαρχείου. Το περιστατικό αυτό είναι γνωστό ως η πρώτη Αποκαθήλωση της Πράγας. Την επόμενη χρονιά, οι Χουσίτες επαναστάτες με επικεφαλής τον μεγάλο στρατιωτικό ηγέτη Jan Žižka νίκησαν τις δυνάμεις του Ρωμαιοκαθολικού βασιλιά και αργότερα αυτοκράτορα Σιγισμούνδου στη μάχη του λόφου Βίτκοφ.
Το 1526 οι Αψβούργοι έγιναν ηγεμόνες της Βοημίας και επιχείρησαν να συντρίψουν τον τσεχικό Προτεσταντισμό. Η δεύτερη Αποκαθήλωση της Πράγας το 1618, όταν οι κυβερνήτες της Βοημίας πετάχτηκαν από τα παράθυρα της αίθουσας του συμβουλίου στο κάστρο της Πράγας, ήταν ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα που προκάλεσαν τον Τριακονταετή Πόλεμο. Ακολούθησε η αποφασιστική ήττα των προτεσταντικών δυνάμεων στη μάχη του Λευκού Όρους το 1620.
Έπειτα από την ήττα αυτή μειώθηκε η σπουδαιότητα της Πράγας ως οικονομικού και πολιτικού κέντρου της κεντρικής Ευρώπης. Καταλήφθηκε διαδοχικά από τους Σάξονες το 1631 και τους Σουηδούς το 1648 και περιήλθε σε παρακμή, που επιταχύνθηκε από δύο επιδημίες πανώλης.
Τον 18ο αιώνα ο πληθυσμός της Πράγας αυξήθηκε σημαντικά και βελτιώθηκε η ποιότητα ζωής των κατοίκων της. Οι έμποροι και κυρίως η γερμανική, ισπανική και ιταλική αριστοκρατία, που δραστηριοποιούνταν στην Πράγα, άφησαν το στίγμα τους τόσο στην αρχιτεκτονική όσο και στην πολιτιστική ζωή της πόλης. Εξαιρετικοί αρχιτέκτονες δημιούργησαν μεγαλοπρεπή παλάτια και κήπους, ενώ χτίστηκαν πολλές εκκλησίες στην τσεχική εκδοχή του μπαρόκ.
Η άνοδος της εργατικής τάξης και των έντονων εθνικιστικών αισθημάτων είχαν σαν αποτέλεσμα τον ξεσηκωμό εργατών και φοιτητών κατά των Αυστριακών το 1848. Η Βιομηχανική επανάσταση είχε σημαντικές επιπτώσεις στην εξέλιξη της Πράγας. Η πόλη απέκτησε τον πρώτο σιδηρόδρομο το 1845 και τα πρώτα ηλεκτρικά τραμ τη δεκαετία του 1890.
Το 1918 η Πράγα έγινε η πρωτεύουσα της Τσεχοσλοβακίας, αλλά βρέθηκε υπό γερμανική κατοχή στη διάρκεια του Β’ Π.Π. Η Άνοιξη της Πράγας το 1968, μια βραχύβια εξέγερση με σκοπό οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, που επιχείρησε η κυβέρνηση του Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ, τερματίστηκε με τη σοβιετική εισβολή τον Αύγουστο του ίδιου έτους. Τον Νοέμβριο του 1989 η πλατεία Βέντσεσλας έγινε το λίκνο του κινήματος που έβαλε τέλος σε τέσσερις δεκαετίες κομμουνιστικής κυριαρχίας στην Τσεχοσλοβακία.
Καθ’ όλη τη δεκαετία του 1990, η Πράγα υπέστη ένα πολιτιστικό, οικονομικό και πολιτικό μετασχηματισμό. Η πόλη εκσυγχρονίστηκε και έγινε ένας σπουδαίος τουριστικός προορισμός.
Η Γέφυρα του Καρόλου είναι ένα από τα πιο όμορφα μνημεία στον κόσμο και κατασκευάστηκε για να αντικαταστήσει τη γέφυρα της Ιουδήθ που είχε υποστεί σοβαρές ζημιές από τις πλημμύρες το 1342. Η κατασκευή της ξεκίνησε το 1357, υπό την αιγίδα του βασιλιά Καρόλου Δ’ της Βοημίας, και ολοκληρώθηκε το 1402. Είναι χτισμένη από ψαμμίτη και περικλείεται σε κάθε άκρο της από ισχυρούς πύργους. Περιστοιχίζεται από τριάντα αγάλματα και γλυπτά αγίων. Τα αγάλματα δίνουν στη γέφυρα μια μυστικιστική αύρα. Ο επισκέπτης νομίζει ότι βρίσκεται σε έναν υπαίθριο ναό που περικλείεται από τους δύο πύργους της γέφυρας.
Η μαγεία της Γέφυρας του Καρόλου γίνεται αισθητή ιδιαίτερα τη νύχτα. Οι θρύλοι της Πράγας αναδύονται στην επιφάνεια και τα αγάλματα αφήνουν τα βάθρα τους και πηγαίνουν κοντά στους ανθρώπους. Τα πιο διάσημα από αυτά είναι το άγαλμα του Αγίου Ιωάννη του Νέπομουκ και του Αγίου Βίτου.
Το κάστρο της Πράγας χτίστηκε γύρω στο 880 από τον πρίγκιπα Μπόριβοϊ της δυναστείας των Πρεμυσλιδών. Σύμφωνα με το βιβλίο των Ρεκόρ Γκίνες, το κάστρο της Πράγας είναι το μεγαλύτερο συγκρότημα κάστρων στον κόσμο με έκταση σχεδόν 70.000 τ.μ. Ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, αποτελείται από μια σύνθεση παλατιών και εκκλησιαστικών κτιρίων διαφόρων αρχιτεκτονικών ρυθμών. Κτίρια ρομανικού ρυθμού του 10ου αιώνα, όπως η Βασιλική του Αγίου Γεωργίου, και γοτθικές κατασκευές του 14ου αιώνα, όπως ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Βίτου, συνυπάρχουν μέσα στο χώρο του κάστρου και προσελκύουν σχεδόν 1,8 εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο.
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Καρόλου Δ΄ (1346-1378), το κάστρο μετατράπηκε για πρώτη φορά σε αυτοκρατορική κατοικία. Ο Κάρολος Δ΄ ενίσχυσε τις οχυρώσεις του και ξαναέχτισε το βασιλικό παλάτι ενσωματώνοντας σε αυτό το παρεκκλήσι των Αγίων Πάντων. Κάλυψε τις στέγες των κτιρίων με επιχρυσωμένα μεταλλικά φύλλα, γεγονός που έδωσε στην Πράγα την ονομασία «Χρυσή Πόλη». Ο διάσημος Σλοβένος αρχιτέκτονας Jože Plečnik ανέλαβε την εκτεταμένη ανακαίνιση του κάστρου κατά την εποχή της Πρώτης Δημοκρατίας (1918-1938). Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το κάστρο ήταν η κατοικία του δήμιου της Πράγας Ράινχαρντ Χάιντριχ. Από την Βελούδινη Επανάσταση το 1989 έως σήμερα, το κάστρο της Πράγας έχει υποστεί σημαντικές επισκευές και ανακατασκευές.
Στην Παλιά Πόλη και στον νότιο τοίχο του Δημαρχείου οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν το Αστρονομικό ρολόι, το οποίο άρχισε να κατασκευάζεται το 1410 από τον ωρολογοποιό Mikuláš of Kadaň και ολοκληρώθηκε στα τέλη του 15ου αιώνα. Στην κορυφή του υπάρχουν οι μηχανικές φιγούρες των δώδεκα Αποστόλων.
Κάθε μια ώρα οι 12 Απόστολοι εμφανίζονται στα δύο παράθυρα κάτω από τη μικρή στέγη. Μαζί με τους Αποστόλους τίθενται σε κίνηση και οι φιγούρες που πλαισιώνουν το ρολόι. Στα δεξιά του ρολογιού στέκεται ένας σκελετός που αντιπροσωπεύει τον Χάρο και δίπλα του ένας Τούρκος που αντιπροσωπεύει τη λαγνεία και τις γήινες απολαύσεις. Στα αριστερά του ρολογιού στέκονται η φιγούρα της ματαιοδοξίας που κοιτάζει τον εαυτό της σε έναν καθρέπτη και δίπλα της ο τσιγκούνης που κρατάει ένα πουγκί με χρυσό και αντιπροσωπεύει την απληστία.
Το αστρονομικό ρολόι εμφανίζει, εκτός από τις πολλές διαφορετικές ώρες, διάφορα αστρονομικά δεδομένα, όπως τις κινήσεις του Ήλιου και της Σελήνης. Ένα ζωγραφιστό ημερολόγιο με τα δώδεκα ζώδια βρίσκεται κάτω από το ρολόι. Δημιουργήθηκε το 1865 από τον Josef Mánes. Ο μηχανισμός λειτουργίας του ρολογιού αποτελεί ένα μοναδικό τεχνικό επίτευγμα εφάμιλλο του Big Ben στο Λονδίνο.
Ο γοτθικός καθεδρικός ναός του Αγίου Βίτου, το πνευματικό σύμβολο του τσεχικού κράτους, άρχισε να οικοδομείται το 1344 στη θέση μιας παλιάς ρομανικής ροτόντας του 925 και μιας ρομανικής βασιλικής του 1060. Η κατασκευή του διήρκεσε σχεδόν 600 χρόνια και ολοκληρώθηκε τελικά το 1929. Έχει μήκος 124 μέτρα και μέγιστο πλάτος 60 μέτρα. Μέσα στον καθεδρικό ναό θα νιώσετε δέος. Οι τεράστιοι πυλώνες του ναού στηρίζουν τις μεγαλοπρεπείς καμάρες και το εσωτερικό του φωτίζεται από τις ακτίνες του ήλιου που περνούν μέσα από τα όμορφα διακοσμημένα βιτρό.
Ο εντυπωσιακός ναός στεγάζει το παρεκκλήσι του Αγίου Βεντσεσλάου και τον τάφο του, την κρύπτη όπου είναι θαμμένοι οι Τσέχοι βασιλιάδες και τον Θάλαμο του Στέμματος, όπου φυλάσσονται τα Κοσμήματα του Στέμματος της Βοημίας. Μπορείτε να ολοκληρώσετε την επίσκεψή σας στον καθεδρικό ναό με μια ανάβαση στην κορυφή του νότιου πύργου, όπου θα ανταμειφθείτε με την εκπληκτική πανοραμική θέα μιας από τις ομορφότερες πόλεις του κόσμου.
Η πλατεία της Παλιάς Πόλης είναι η παλαιότερη και πιο σπουδαία πλατεία στο ιστορικό κέντρο της Πράγας. Η ιστορία της χρονολογείται από τον 10ο αιώνα, όταν χρησίμευε ως αγορά για τα προϊόντα των εμπόρων που έφταναν εκεί από ολόκληρη την Ευρώπη. Τα πρώτα κτίρια που χτίστηκαν γύρω από την πλατεία ήταν πανδοχεία, στάβλοι και ένα νοσοκομείο με την εκκλησία της Παρθένου Μαρίας. Αρκετά χρόνια αργότερα ανεγέρθηκαν κατοικίες γύρω από την πλατεία, ενώ τον 14ο αιώνα χτίστηκε το δημαρχείο της Πράγας. Η εντυπωσιακή γοτθική εκκλησία της Παναγίας του Τυν που δεσπόζει σήμερα στην πλατεία αντικατέστησε στις αρχές του 16ου αιώνα την παλιά εκκλησία της Παρθένου Μαρίας. Άλλα μνημεία που βρίσκονται εκεί είναι η μπαρόκ εκκλησία του Αγίου Νικολάου και το άγαλμα του Γιαν Χους.
Στην πλατεία διαδραματίστηκαν πολλά τραγικά ιστορικά γεγονότα, όπως η εκτέλεση του ηγέτη των Χουσιτών Jan Roháč z Dubé a ze Sionu και των οπαδών του το 1437, καθώς και η μαζική εκτέλεση 27 Τσέχων που εξεγέρθηκαν κατά της Αψβουργικής μοναρχίας μπροστά από το δημαρχείο το 1621.
Η πλατεία Βέντσεσλας είναι το εμπορικό και διοικητικό κέντρο της Πράγας, καθώς και τόπος σημαντικών κοινωνικών και ιστορικών γεγονότων, όπως της Βελούδινης Επανάστασης το 1989. Γύρω από την πλατεία ο επισκέπτης θα βρεί κινηματογράφους, θέατρα, τράπεζες, ξενοδοχεία, εστιατόρια, καθώς και δεκάδες μικρά και μεγάλα καταστήματα. Δημιουργήθηκε το 1348 κατά την ίδρυση της νέας πόλης της Πράγας από τον Κάρολο Δ΄ και χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως χώρος αγοραπωλησίας αλόγων και αγροτικών προϊόντων. Έχει μήκος 750 μέτρα και πλάτος 63 μέτρα. Στην πλατεία δεσπόζει σήμερα το Εθνικό Μουσείο και το άγαλμα του προστάτη της Πράγας Αγίου Βεντσεσλάου, έργο του Josef Václav Myslbek το 1912.
Ο Πύργος της Πυρίτιδας είναι ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία της Πράγας. Πήρε την ονομασία του, επειδή τον 18ο αιώνα χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση της πυρίτιδας του τσεχικού πυροβολικού. Από τη μνημειώδη είσοδο του εισέρχονταν στην Παλιά Πόλη οι πομπές στέψης των βασιλιάδων της Βοημίας και τερμάτισαν στο κάστρο της πόλης. Η κατασκευή του πύργου ξεκίνησε το 1475 και ολοκληρώθηκε πολλά χρόνια αργότερα. Ο πύργος έχει ύψος 65 μέτρα.
