Λίνδος. Στην απεραντοσύνη του Αιγαίου
-
Κωνσταντίνος Νέζης
Η Λίνδος είναι ο δεύτερος πιο διάσημος τουριστικός προορισμός της Ρόδου μετά την Παλιά Πόλη και το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου. Βρίσκεται στο νότιο τμήμα του νησιού. Ο οικισμός με τα λευκά σπίτια και τα στενά λιθόστρωτα σοκάκια δημιουργεί στον επισκέπτη μια γοητευτική και μυστηριακή ατμόσφαιρα. Πάνω από τη Λίνδο δεσπόζει η ακρόπολη, που προσφέρει μια εκπληκτική θέα στο απέραντο και θεϊκό γαλάζιο του Αιγαίου.
Σύμφωνα με τον Διόδωρο το Σικελιώτη (βιβλίο Ε’ παρ. 5.56 & 5.57), ο Λίνδος ήταν ένας από τους τρεις γιους του Κέρκαφου, γιου του θεού Ήλιου και της νύμφης Ρόδου. Τα άλλα δυο αδέλφια του ήταν ο Κάμειρος και ο Ιαλυσός. Τα τρία αδέλφια μοίρασαν το νησί σε τρία μέρη και έκτισαν στο καθένα μια πόλη με το όνομα τους. Πέρα από το μύθο, η περιοχή της Λίνδου κατοικείται από τη νεολιθική εποχή. Ο πρώτος οργανωμένος οικισμός πρέπει να χτίστηκε τον 11ο αιώνα π.Χ. με την άφιξη των Δωριέων στο νησί.
"ἣν γήμας Κέρκαφος ἀδελφὸς διεδέξατο τὴν βασιλείαν. μετὰ δὲ τὴν τούτου τελευτὴν διεδέξαντο τὴν ἀρχὴν υἱοὶ τρεῖς, Λίνδος, Ἰάλυσος, Κάμειρος· ἐπὶ δὲ τούτων γενομένης μεγάλης πλημυρίδος, ἐπικλυσθεῖσα ἡ Κύρβη ἔρημος ἐγένετο, αὐτοὶ δὲ διείλοντο τὴν χώραν, καὶ ἕκαστος ἑαυτοῦ πόλιν ὁμώνυμον ἔκτισε.”
βιβλίο Ε, 5.57
Ο Ηρόδοτος αναφέρει στο έργο του Ιστορίαι (βιβλίο Α’ Κλειώ 144) ότι η Λίνδος μαζί με άλλες πέντε πόλεις (Κάμειρο, Ιαλυσό, Κω, Κνίδο και Αλικαρνασσό) σχημάτισαν την εποχή του Α’ ελληνικού αποικισμού (11ος-9ος αιώνας π.Χ.) τη Δωρική Εξάπολη, ένα είδος συνομοσπονδίας (Κοινού) και λάτρευαν τον Τριόπιο Απόλλωνα στην Κνίδο της Μ. Ασίας. Οι κάτοικοι της Λίνδου συμμετείχαν ενεργά στην ίδρυση αποικιών σε ολόκληρη τη Μεσόγειο κατά τη διάρκεια του Β’ ελληνικού αποικισμού (8ος-6ος αιώνας π.Χ.). Οι πιο γνωστές από αυτές ήταν η Φασηλίδα στη Λυκία της Μικράς Ασίας, η Γέλα στη Σικελία και η Ρόδη στην Ιβηρική χερσόνησο.
Η Λίνδος γνώρισε μεγάλη ακμή κατά τον 6ο αιώνα π.Χ. επί τυρρανίας του Κλεόβουλου του Ρόδιου, ο οποίος κυβέρνησε την πόλη για 40 χρόνια. Ο Κλεόβουλος ήταν ένας από τους Επτά Σοφούς της αρχαίας Ελλάδας. Επί των ημερών του κτίστηκε ο ναός της Λινδίας Αθηνάς στην ακρόπολη. Μετά το τέλος των Περσικών πολέμων η Λίνδος εντάχτηκε μαζί με τις άλλες δυο πόλεις του νησιού στη Δηλιακή συμμαχία. Όμως, κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, οι τρεις πόλεις της Ρόδου πήραν το μέρος των Σπαρτιατών. Το 408 π.Χ. η Λίνδος, η Κάμειρος και ο Ιαλυσός ενώθηκαν σε έναν ενιαίο συνοικισμό και ίδρυσαν την πόλη της Ρόδου.
Οι κάτοικοι της Λίνδου ήταν πρωτοπόροι της ναυτιλίας. Ο στόλος της Λίνδου πρωτοστάτησε στην ίδρυση πολλών αποικιών και κυριαρχούσε στο εμπόριο της Μεσογείου από τον 7ο αιώνα π.Χ. Στη Λίνδο συντάχτηκε ο πρώτος κανόνας ναυτικού δικαίου στον κόσμο που έμεινε γνωστός ως «Νόμος Ροδίων Ναυτικός». Μερικές από τις διατάξεις αυτού του νόμου σχετικά με τους κανόνες της ναυσιπλοΐας, τα ναυτικά δάνεια και την αβαρία έγιναν στο πέρασμα των αιώνων οι βάσεις της διεθνούς ναυτιλιακής νομοθεσίας.
Η ακρόπολη δεσπόζει πάνω από τον οικισμό σε ύψος 116 μ. Σύμφωνα με το μύθο, όπως τον αναφέρει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης στο έργο του Ιστορική Βιβλιοθήκη (βιβλίο Ε’ 5.58), ο Δαναός έφτασε στη Λίνδο με τις πενήντα κόρες του από την Αίγυπτο και έκτισε εκεί το ιερό της Αθηνάς Λινδίας.
[5.58] Κατὰ δὲ τούτους τοὺς χρόνους Δαναὸς ἔφυγεν ἐξ Αἰγύπτου μετὰ τῶν θυγατέρων· καταπλεύσας δὲ τῆς Ῥοδίας εἰς Λίνδον καὶ προσδεχθεὶς ὑπὸ τῶν ἐγχωρίων, ἱδρύσατο τῆς Ἀθηνᾶς ἱερὸν καὶ τὸ ἄγαλμα τῆς θεοῦ καθιέρωσε. τῶν δὲ τοῦ Δαναοῦ θυγατέρων τρεῖς ἐτελεύτησαν κατὰ τὴν ἐπιδημίαν τὴν ἐν τῇ Λίνδῳ, αἱ δ´ ἄλλαι μετὰ τοῦ πατρὸς Δαναοῦ εἰς Ἄργος ἐξέπλευσαν.
Ο ναός της Λινδίας Αθηνάς βρισκόταν στο ψηλότερο σημείο της ακρόπολης της Λίνδου. Είχε διαστάσεις 22×8 μ. και ήταν δωρικός αμφιπρόστυλος τετράστυλος. Διέθετε δηλαδή τέσσερις κίονες στην πρόσοψη και τέσσερις στην πίσω πλευρά. Ο τύραννος της πόλης Κλεόβουλος έχτισε το ναό της Αθηνάς τον 6ο αιώνα π.Χ. στη θέση του παλιότερου ναού των γεωμετρικών χρόνων. Ο ναός καταστράφηκε από πυρκαγιά τον 4ο αιώνα π.Χ. και ο νέος ναός που οικοδομήθηκε γύρω στο 300 π.Χ. είναι αυτός που βλέπει ο επισκέπτης σήμερα.
Κατά την ελληνιστική εποχή, μεγάλοι ηγέτες όπως ο Αλέξανδρος ο Μέγας και ο Φίλιππος ο Β΄ αφιέρωσαν σε αυτόν πολλά αναθήματα. Τον 3ο αιώνα π.Χ. χτίστηκαν στην ακρόπολη η Στοά και η μνημειώδης κλίμακα που οδηγούσε στην εξωτερική στοά των Προπυλαίων του ναού. Η ελληνιστική Στοά μήκους 86 μέτρων περίπου ήταν μεγαλειώδης και αποτελούνταν από 42 κίονες δωρικού ρυθμού. Στο ανατολικό τμήμα της ακρόπολης κοντά στα τείχη ήταν χτισμένος ρωμαϊκός ναός αφιερωμένος στη λατρεία του Ρωμαίου αυτοκράτορα.
Στα βυζαντινά χρόνια χτίστηκαν χριστιανικές εκκλησίες πάνω στα ερείπια των παλιών ναών. Η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Λίνδιου αποτελεί δείγμα τέτοιας εκκλησίας. Χτίστηκε τον 12ο ή 13ο αιώνα μ.Χ. στη δυτική πλευρά της ακρόπολης και από αρχιτεκτονικής άποψης ανήκει στους σταυροειδείς εγγεγραμμένους ναούς με τρούλο.
→ Δείτε περισσότερα για τον Άγιο Ιωάννη τον Λίνδιο στη σελίδα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου
Η κυριαρχία των ιπποτών στο νησί της Ρόδου από τον 14ο αιώνα και μετά έδωσε νέα μορφή στην ακρόπολη της Λίνδου. Οι Ιωαννίτες ιππότες έχτισαν το Διοικητήριο και ισχυροποίησαν τις βυζαντινές οχυρώσεις της ακρόπολης. Οι Οθωμανοί Τούρκοι που τους διαδέχτηκαν κατασκεύασαν προμαχώνες και διατηρούσαν μόνιμη φρουρά μέχρι το 1844.
Δίπλα στη Λίνδο υπάρχει ο όρμος του Αγίου Παύλου. Ένα καταπληκτικό μέρος με καταγάλανα και μαγευτικά νερά. Σύμφωνα με την παράδοση, εδώ αποβιβάστηκε ο Απόστολος Παύλος κατά την περιοδεία του στην Ελλάδα. Ο όρμος είναι περιτριγυρισμένος από βράχια και υπάρχει μόνο ένα μικρό κενό για την είσοδο και έξοδο των σκαφών. Ανάμεσα στα βράχια υπάρχουν δυο σημεία με άμμο, που εξυπηρετούν τις ανάγκες των παραθεριστών της περιοχής. Τα βράχια ενδείκνυται για ψάρεμα και καταδύσεις.