Ελευσίνα. Στο άδυτο των Μυστηρίων
Κωνσταντίνος Νέζης
23/02/2019
Menu
Κωνσταντίνος Νέζης
Στο δρόμο για το Ναύπλιο συναντούμε την Τίρυνθα. Tα τείχη που την περιβάλλουν προκαλούν δέος και οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως αρκετά ευρήματα της μυκηναϊκής ακρόπολης. Αξίζει να την επισκεφτείτε.
Σύμφωνα με τον Παυσανία στο βιβλίο του Κορινθιακά (25.8), το όνομα της προέρχεται από τον γιο του Άργους Τίρυνθα. Τα τείχη της ήταν έργο των Κυκλώπων, οι οποίοι χρησιμοποίησαν ακατέργαστους λίθους, ώστε ο μικρότερος από αυτούς να ήταν αδύνατο να μετακινηθεί από δυο μουλάρια.
προϊοῦσι δὲ ἐντεῦθεν καὶ ἐκτραπεῖσιν ἐς δεξιὰν Τίρυνθός ἐστιν ἐρείπια. ἀνέστησαν δὲ καὶ Τιρυνθίους Ἀργεῖοι, συνοίκους προσλαβεῖν καὶ τὸ Ἄργος ἐπαυξῆσαι θελήσαντες. Τίρυνθα δὲ ἥρωα, ἀφ' οὗ τῇ πόλει τὸ ὄνομα ἐγένετο, παῖδα Ἄργου τοῦ Διὸς εἶναι λέγουσι. τὸ δὲ τεῖχος, ὃ δὴ μόνον τῶν ἐρειπίων λείπεται, Κυκλώπων μέν ἐστιν ἔργον, πεποίηται δὲ ἀργῶν λίθων, μέγεθος ἔχων ἕκαστος λίθος ὡς ἀπ' αὐτῶν μηδ' ἂν ἀρχὴν κινηθῆναι τὸν μικρότατον ὑπὸ ζεύγους ἡμιόνων: λιθία δὲ ἐνήρμοσται πάλαι, ὡς μάλιστα αὐτῶν ἕκαστον ἁρμονίαν τοῖς μεγάλοις λίθοις εἶναι.
Η Τίρυνθα κατοικούνταν από τη νεολιθική εποχή. Η ακμή της ξεκίνησε την πρώιμη εποχή του Χαλκού (3.000 – 2.000 π.Χ.). Τότε έγιναν οι πρώτες κατασκευές σπιτιών γύρω από την ακρόπολη και κτίστηκε ένα κυκλικό οικοδόμημα στην κορυφή του λόφου που χρησίμευε ως διοικητικό κέντρο. Στην επόμενη χιλιετία έγιναν εκτεταμένες παρεμβάσεις σε όλη την έκταση του λόφου με σκοπό την κατασκευή κτιρίων. Κατά τη μυκηναϊκή εποχή, από τον 14ο έως τον 13ο αιώνα π.Χ., η ακρόπολη της Τίρυνθας οχυρώθηκε και επεκτάθηκε σε μεγάλο βαθμό. Το ανάκτορο βρισκόταν στο κέντρο της και περιβάλλονταν από διάφορα άλλα οικοδομήματα, όπως αποθήκες, εργαστήρια και χώροι λατρείας. Τα κυκλώπεια τείχη της έμοιαζαν με αυτά των Μυκηνών.
Στα τέλη του 13ου αιώνα π.Χ. καταστράφηκε από πυρκαγιά και έχασε μεγάλο μέρος της παλιάς της αίγλης. Οι κάτοικοι της οργάνωσαν νέο οικισμό στην πεδιάδα και η ακρόπολη άρχισε σταδιακά να ερημώνει. Η ολοκληρωτική καταστροφή της Τίρυνθας ήρθε τον 5ο αιώνα π.Χ. από τους Αργείτες.
Η Τίρυνθα παρέμεινε στην αφάνεια σε όλη τη διάρκεια των επόμενων αιώνων. Ο κυβερνήτης του νέου ελληνικού κράτους Ιωάννης Καποδίστριας ίδρυσε το 1828 στους πρόποδες της ακρόπολης αγροτική σχολή. Ο Ερρίκος Σλήμαν ανακάλυψε την Τίρυνθα το 1876 και οι πρώτες ανασκαφές ξεκίνησαν το 1884. Σήμερα η ακρόπολη της Τίρυνθας αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Ο αρχαιολογικός χώρος της Τίρυνθας είναι οργανωμένος με χώρο στάθμευσης και κτίριο εξυπηρέτησης των επισκεπτών στη βόρεια πλευρά της ακρόπολης.
Ακολουθώντας ένα διαμορφωμένο μονοπάτι, ο επισκέπτης εισέρχεται στο χώρο από τα ανατολικά. Ένας ανηφορικός διάδρομος οδηγεί στην πύλη της Άνω Ακρόπολης. Η πύλη αυτή μοιάζει με την Πύλη των Λεόντων στις Μυκήνες. Οι γιγαντιαίες πέτρες του τείχους είναι εμφανείς σε ολόκληρη τη διαδρομή και προκαλούν το θαυμασμό.
Στο τέλος του διαδρόμου συναντούμε ένα μεγάλο προαύλιο και τα ερείπια των δυο Πρόπυλων. Του εξωτερικού και του εσωτερικού. Έπειτα ο επισκέπτης εισέρχεται στην κεντρική αυλή του ανακτόρου της Τίρυνθας. Η αυλή αυτή ανήκε στο μέγαρο των ανδρών και είχε στο κέντρο της βωμό για τις θρησκευτικές τελετουργίες. Στα ανατολικά του μεγάρου των ανδρών υπήρχε το μέγαρο των γυναικών. Περιμετρικά των δυο μεγάρων είχαν κτιστεί λουτρά και κοιτώνες που συνδέονταν με περίπλοκους διαδρόμους.
Χαρακτηριστικό δείγμα της υψηλής μυκηναϊκής αρχιτεκτονικής της Τίρυνθας αποτελούν οι Γαλαρίες. Βρίσκονται στο ανατολικό και νότιο τμήμα της ακρόπολης και είναι κτισμένες κατά το εκφορικό σύστημα, όπως και οι θολωτοί τάφοι των Μυκηνών. Οι πέτρες των δυο πλευρών της γαλαρίας ενώνονται στην κορυφή και σχηματίζουν μια θολωτή κατασκευή.
Χαμηλότερα της Άνω Ακρόπολης υπήρχε η Μέση Ακρόπολη. Σε αυτό το χώρο βρίσκονταν πολλά εργαστήρια. Προστατεύονταν από ένα προμαχώνα, ενώ η είσοδος γίνονταν από μια πύλη στη δυτική πλευρά των εξωτερικών τειχών.
Η Κάτω Ακρόπολη χτίστηκε μεταγενέστερα και αποτελεί το χαμηλότερο τμήμα του αρχαιολογικού χώρου της Τίρυνθας. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως σπουδαία ευρήματα της Ύστερης Μυκηναϊκής Περιόδου, από τις αρχές του 13ου αιώνα έως και το 1050 π.Χ. Η Κάτω Ακρόπολη συνδέονταν εσωτερικά με τη βασική οδό πρόσβασης στην Άνω Ακρόπολη, αλλά είχε και δυο ξεχωριστές εισόδους στα δυτικά και βόρεια. Κατά μήκος του δυτικού τείχους είχαν κτιστεί οικίες, εργαστήρια και αποθήκες. Επίσης βρέθηκαν και δυο Σύριγγες, δηλαδή κτιστές στοές που οδηγούσαν στις υπόγειες πηγές νερού και χρησίμευαν στην υδροδότηση της ακρόπολης.
