Πόρτο. Η απόρθητη πόλη
Κωνσταντίνος Νέζης
05/11/2018
Βερολίνο. Η πόλη της δημιουργίας
-
Κωνσταντίνος Νέζης
Menu
Κωνσταντίνος Νέζης
Έτσι χαρακτήρισαν το Βερολίνο ο Αυστριακός συνθέτης Franz von Suppé (1819-1895) και ο μεγάλος David Bowie στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Το Βερολίνο είναι ο παράδεισος των καλλιτεχνών και η πόλη της έμπνευσης και της δημιουργίας. Όχι μόνο καλλιτεχνικής, αλλά και αρχιτεκτονικής.
Du bist verrückt mein Kind, du musst nach Berlin. Wo die Verrückten sind da gehörst du hin.
Οι απαρχές της ιστορίας του Βερολίνου ανάγονται στον 13ο αιώνα μ.Χ. Έτος ίδρυσης της πόλης θεωρείται το 1237. Ο πρώτος οικισμός του Βερολίνου ήταν σημαντικός κόμβος πάνω στον κύριο εμπορικό άξονα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Via Imperii, που ένωνε τη Ρώμη με το λιμάνι του Στετίνο στη Βαλτική θάλασσα.
Τον 15ο αιώνα η πόλη έγινε πρωτεύουσα του κρατιδίου του Βραδεμβούργου και η έδρα των Γερμανών αυτοκρατόρων της δυναστείας των Χοεντσόλερν, που κυβέρνησαν τη Γερμανία έως το 1918. Ακολούθησε ο Τριακονταετής Πόλεμος που ήταν καταστροφικός για το Βερολίνο. Η πόλη έχασε το μισό πληθυσμό και το 1/3 των σπιτιών της. Τότε ο Μεγάλος Εκλέκτορας του Βραδεμβούργου Φρειδερίκος Γουλιέλμος πήρε δραστικά μέτρα. Ενίσχυσε τη μετανάστευση, τη θρησκευτική ανοχή και επέκτεινε τα όρια της πόλης με τη συγχώνευση γειτονικών οικισμών.
Το 1701 το Βερολίνο έγινε η πρωτεύουσα του βασιλείου της Πρωσίας και άρχισε να αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς. Έγινε κέντρο των ιδεών του Διαφωτισμού υπό την ηγεσία του Φρειδερίκου Β΄ του Μέγα, ο οποίος ίδρυσε πολλά μορφωτικά ιδρύματα και σχολές. Το 1806 έπεσε στα χέρια του Ναπολέοντα. Αργότερα, η Βιομηχανική Επανάσταση μεταμόρφωσε ριζικά το Βερολίνο σε μια σύγχρονη πόλη. Ο πληθυσμός και η οικονομία της αυξήθηκαν ραγδαία και το 1871 έγινε πρωτεύουσα της νέας Γερμανικής Αυτοκρατορίας υπό τον Κάιζερ Γουλιέλμο Β΄.
Ο 20ος αιώνας ήταν ένας αιώνας πολέμου και ταραχών. Οι δυο παγκόσμιοι πόλεμοι, η οικονομική κρίση του 1929 που οδήγησε στην άνοδο του Γ΄ Ράιχ και ο Ψυχρός Πόλεμος που ακολούθησε άφησαν το στίγμα τους στην πόλη. Το Βερολίνο χωρίστηκε σε δυτικό και ανατολικό με την κατασκευή του «τείχους της ντροπής», που κράτησε την πόλη διαιρεμένη έως το 1989.Το 1999 έγινε ξανά η πρωτεύουσα της ενωμένης Γερμανίας.
Η Πύλη του Βραδεμβούργου (Brandenburger Tor) αποτελεί ένα από τα πιο διάσημα αξιοθέατα του Βερολίνου και ολόκληρου του κόσμου. Χτίστηκε τον 18ο αιώνα από τον Carl Gotthard Langhans και είναι ένα οικοδόμημα νεοκλασικού ρυθμού. Έχει ύψος 26 μ. και στην κορυφή του στέκει το άγαλμα της ρωμαϊκής θεάς Νίκης πάνω σε μια άμαξα που τη σέρνουν τέσσερα άλογα. Βρίσκεται στην πλατεία Pariser και συνδέει το δυτικό με το ανατολικό Βερολίνο. Από εκεί ξεκινάει η λεωφόρος Unter den Linden προς τα ανατολικά προάστια της πόλης, καθώς και η λεωφόρος 17η Ιουνίου που οδηγεί προς τη Στήλη της Νίκης στα δυτικά.
Βορειότερα της Πύλης του Βραδεμβούργου βρίσκεται το κτίριο του Γερμανικού Κοινοβουλίου. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1884 από τον αρχιτέκτονα Paul Wallot στην Königsplatz (νυν πλατεία Δημοκρατίας) του Βερολίνου στη θέση του ανακτόρου Raczyński και τελείωσε το 1894.
Το 1916 τοποθετήθηκε πάνω από την κύρια είσοδο του κτιρίου η επιγραφή «Dem Deutschen Volke» που προκάλεσε την αντίδραση του αυτοκράτορα Γουλιέλμου Β΄. Το κτίριο καταστράφηκε το 1933 από εμπρησμό των ναζί και έγινε στόχος του σοβιετικού στρατού κατά τη μάχη του Βερολίνου το 1945. Στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου βρισκόταν στο δυτικό τομέα της πόλης του Βερολίνου. Παρέμεινε ερειπωμένο μέχρι την ενοποίηση της Γερμανίας το 1990. Ο αρχιτέκτονας Norman Foster ανέλαβε το 1992 την ανακατασκευή του κτιρίου, η οποία διήρκεσε έως το 1999. Τη χρονιά εκείνη έγινε η επίσημη έδρα της Γερμανικής Βουλής.
Ένα από τα βασικότερα αξιοθέατα του Βερολίνου είναι και η Στήλη της Νίκης. Κατασκευάστηκε προς τιμή των τριών νικών της Πρωσίας στους πολέμους κατά της Δανίας, Αυστρίας και Γαλλίας τον 19ο αιώνα. Έχει ύψος 67 μ. και στην κορυφή της υπάρχει το άγαλμα της ρωμαϊκής θεάς Νίκης. Βρίσκεται στη διασταύρωση των μεγάλων οδικών αξόνων της γερμανικής πρωτεύουσας, που τέμνουν το πάρκο Tiergarten. Οι επισκέπτες της πόλης μπορούν να ανέβουν τα 282 σκαλοπάτια έως την κορυφή της Στήλης και να θαυμάσουν το Βερολίνο από ψηλά.
Το Τείχος του Βερολίνου ή το «τείχος της ντροπής» αποτελεί μια θλιβερή ιστορική ανάμνηση. Παρόλα αυτά όμως ορισμένα κομμάτια του δεν έχουν κατεδαφιστεί και παραμένουν στο Βερολίνο ως τουριστικά αξιοθέατα. Μπορεί να τα δει κάποιος στο μνημείο του τείχους που βρίσκεται στην οδό Bernauer 111, καθώς και στη γέφυρα Oberbaumbrücke (Κόκκινη Γέφυρα). Εκεί τα εναπομείναντα κομμάτια του τείχους έχουν μεταμορφωθεί σε υπαίθρια γκαλερί έργων τέχνης.
Η πλατεία Gendarmenmarkt βρίσκεται στην καρδιά του ιστορικού κέντρου του Βερολίνου και είναι γνωστή για τα τρία μνημεία της. Το Μέγαρο Μουσικής (Konzerthaus), τη Γερμανική και τη Γαλλική Εκκλησία.
Το 1688 ήταν υπαίθρια αγορά. Εκεί, οι Γάλλοι Ουγενότοι, που κατοίκησαν στο Βερολίνο μετά το διωγμό τους από τη Γαλλία, κατασκεύασαν τη Γαλλική εκκλησία από το 1701 έως το 1705. Υπέστη μεγάλες ζημιές στο Β΄Π.Π. και ξαναχτίστηκε από το 1977 έως το 1981. Σήμερα η εκκλησία διαθέτει μουσείο αφιερωμένο στους ουγενότους, εστιατόριο, ενώ ο θόλος της είναι ανοικτός στους επισκέπτες προσφέροντας μια υπέροχη θέα του Βερολίνου.
Η Γερμανική Εκκλησία χτίστηκε λίγο αργότερα το 1708 από τους οπαδούς του Μαρτίνου Λούθηρου. Ο θόλος κατασκευάστηκε το 1785 από τον Carl von Gontard. Η εκκλησία καταστράφηκε από φωτιά στο Β΄Π.Π. και ξαναχτίστηκε το 1993 μετά την ενοποίηση της Γερμανίας. Σήμερα λειτουργεί ως μουσείο για την ιστορία του γερμανικού κοινοβουλευτισμού.
Το Μέγαρο Μουσικής είναι το πιο σύγχρονο από τα τρία κτίρια της πλατείας. Κατασκευάστηκε το 1821 σε νεοκλασικό στυλ από τον Karl Friedrich Schinkel. Και αυτό το κτίριο υπέστη σοβαρές ζημιές κατά το Β΄Π.Π. και παρέμεινε ερειπωμένο έως το 1977. Σήμερα είναι η έδρα της Συμφωνικής Ορχήστρας του Βερολίνου.
Το Σοβιετικό Μνημείο Πολέμου ανεγέρθηκε προς τιμή των 80.000 στρατιωτών του Κόκκινου Στρατού που έπεσαν στη μάχη του Βερολίνου το 1945. Βρίσκεται δυτικά της Πύλης του Βραδεμβούργου στο πάρκο Tiergarten και επί της λεωφόρου 17η Ιουνίου. Το μνημείο αποτελείται από το κολοσσιαίο άγαλμα ενός Ρώσου στρατιώτη πάνω σε βάθρο στο οποίο υπάρχει αναμνηστική πλάκα στη ρωσική γλώσσα αφιερωμένη στη νίκη των Σοβιετικών. Στον κήπο μπροστά από το μνημείο διακρίνει ο επισκέπτης δυο σοβιετικά πυροβόλα και δυο άρματα μάχης T-34.
