Μπάθ. Τα ιαματικά λουτρά της Αγγλίας
Κωνσταντίνος Νέζης
04/02/2020
Ο Καθεδρικός Ναός του Γιόρκ. Το γοτθικό θαύμα της Αγγλίας
-
Κωνσταντίνος Νέζης
Κωνσταντίνος Νέζης
Ο Καθεδρικός Ναός του Γιόρκ, ευρισκόμενος στην καρδιά της μεσαιωνικής πόλης, είναι ένας από τους πιο μεγαλοπρεπείς ναούς στον κόσμο. Οι πανύψηλοι πύργοι του, τα περίτεχνα βιτρό και οι αιώνες ιστορίας του, τον καθιστούν ένα θαύμα της γοτθικής αρχιτεκτονικής και σύμβολο της πνευματικής κληρονομιάς της Αγγλίας. Ο Καθεδρικός ναός προσκαλεί τους επισκέπτες να μυηθούν σε μια ιστορία αφοσίωσης και μυστηρίου. Είτε σας έλκει η αρχιτεκτονική του, είτε το πλούσιο παρελθόν του, η επίσκεψη στο York Minster είναι ένα αξέχαστο ταξίδι μέσα στο χρόνο.
Το Γιόρκ υπήρξε η πρωτεύουσα της βόρειας Αγγλίας για πολλούς αιώνες και ο εντυπωσιακός γοτθικός Καθεδρικός ναός του αντικατοπτρίζει αυτό το status. Το Γιόρκ χτίστηκε σε ένα στρατηγικό σημείο στον ποταμό Ouse, όπου κατά την αρχαιότητα και τον Μεσαίωνα μπορούσε κάποιος να φτάσει εκεί με πλοία. Ως Eboracum, ήταν μια σημαντική ρωμαϊκή στρατιωτική βάση και διοικητικό κέντρο. Κάτω από τον κύριο πύργο του καθεδρικού ναού υπάρχουν τα ερείπια του ρωμαϊκού αρχηγείου.
Στην αγγλοσαξονική εποχή η πόλη ήταν ένα πρώιμο κέντρο του Χριστιανισμού. Μια μικρή ξύλινη εκκλησία χτίστηκε το 627 για τη βάπτιση του βασιλιά Edwin της Νορθουμβρίας. Αυτή ήταν μια ιστορική στιγμή στη μετάβαση της Αγγλίας από τον παγανισμό στον Χριστιανισμό και, σύμφωνα με την παράδοση, η κολυβήθρα στην κρύπτη του καθεδρικού ναού σηματοδοτεί το σημείο της βάφτισης. Η εκκλησία χτίστηκε από πέτρα το 637 και αφιερώθηκε στον Άγιο Πέτρο, αλλά υπέστη σοβαρές ζημιές όταν οι Νορμανδοί πολιόρκησαν και κυρίευσαν το Γιόρκ το 1069. Ο Γουλιέλμος Α’ ο Κατακτητής διόρισε αρχιεπίσκοπο τον Τόμας του Μπαγιέ (Thomas of Bayeaux), ο οποίος άρχισε να επισκευάζει το ναό. Ο ναός καταστράφηκε ξανά από τους Δανούς Βίκινγκς σε μια επιδρομή το 1075. Ο Τόμας αποφάσισε τότε να κατασκευάσει ένα νέο Καθεδρικό ναό σε νορμανδικό στυλ στη θέση του παλιού. Το νέο κτίριο ανέδειξε την πολιτιστική ανωτερότητα των Νορμανδών. Είχε μήκος 102 μέτρα και ήταν διακοσμημένο με εικόνες σε έντονα χρώματα, όπως το κόκκινο, το λευκό και το μαύρο, που απεικόνιζαν βιβλικές σκηνές και εικονογραφήσεις από το Ευαγγέλιο. Αυτό ήταν σημαντικό σε μια κοινωνία αναλφάβητη, έτσι ώστε να μπορέσουν οι άνθρωποι να κατανοήσουν τον λόγο του Θεού.
Ο Καθεδρικός ναός του Γιόρκ υπέστη αρκετές τροποποιήσεις μέσα στους επόμενους αιώνες. Οι σπουδαιότερες από αυτές πραγματοποιήθηκαν στη διάρκεια του 13ου αιώνα υπό την επίβλεψη του αρχιεπισκόπου Walter de Gray. Ο Walter ξεκίνησε την ανοικοδόμηση του καθεδρικού ναού στο νέο γοτθικό ρυθμό το 1220. Ωστόσο, το νέο οικοδόμημα ενσωμάτωσε πολλά χαρακτηριστικά του παλιού νορμανδικού ναού, που είναι ορατά σήμερα. Τόσο το βόρειο όσο και το νότιο εγκάρσιο κλίτος σχεδιάστηκαν σε πρώιμο αγγλικό γοτθικό ρυθμό και ολοκληρώθηκαν τη δεκαετία του 1250. Την ίδια εποχή κατασκευάστηκε ο κεντρικός πύργος του καθεδρικού ναού με ένα ξύλινο κωδωνοστάσιο στην κορυφή του. Η Αίθουσα της Συνάθροισης (Chapter House) ολοκληρώθηκε τη δεκαετία του 1290. Το κεντρικό κλίτος του ναού ολοκληρώθηκε το 1360 και περιλάμβανε την προσθήκη διαδρόμων εκατέρωθεν της μεγάλης αίθουσας. Η ανέγερση του καθεδρικού ναού του Γιόρκ ολοκληρώθηκε το 1472.
Η Αγγλική Μεταρρύθμιση με τη διακοπή των σχέσεων ανάμεσα στην Εκκλησία της Αγγλίας και τον Πάπα είχε σαν αποτέλεσμα τη λεηλασία των εκκλησιαστικών θησαυρών του καθεδρικού ναού. Υπο την Ελισάβετ Α΄ έγινε μια συντονισμένη προσπάθεια να εξαλειφτούν τα ίχνη του ρωμαιοκαθολικισμού από το ναό. Καταστράφηκαν πολλοί τάφοι, βωμοί και παράθυρα. Στις αρχές του 18ου αιώνα και μετά το καταλάγιασμα των θρησκευτικών εντάσεων, έγιναν προσπάθειες αποκατάστασης του. Το δάπεδο στρώθηκε με μάρμαρο, ενώ ένα αιώνα αργότερα, μετά από τις δύο σοβαρές πυρκαγιές του 1829 και του 1840, ο ναός αναστηλώθηκε και αποκαταστάθηκε στην αρχική του μορφή υπό την επίβλεψη του κληρικού Αύγουστου Ντάνκομπ. Η τεράστια καμπάνα του Μεγάλου Πέτρου τοποθετήθηκε το 1845 και αντηχεί από τότε σε όλο το Γιόρκ καθημερινά. Το 1984 ξέσπασε ακόμα μια πυρκαγιά στον καθεδρικό ναό, όταν κεραυνός χτύπησε το νότιο εγκάρσιο κλίτος. Η αναστήλωση του ολοκληρώθηκε στο 1988 και από τότε οι εργασίες συντήρησης στο ναό είναι συνεχείς.
Ο Καθεδρικός Ναός του Γιόρκ έχει σχήμα σταυρού με μια οκταγωνική Αίθουσα Συνάθροισης στο βόρειο εγκάρσιο κλίτος, έναν κεντρικό πύργο και δύο πύργους στη δυτική πρόσοψη. Το υλικό κατασκευής του είναι ο ασβεστόλιθος, ένα κρεμώδες λευκό πέτρωμα που εξορύχθηκε στο κοντινό Τάντκαστερ. Ο ναός έχει μήκος 160 μέτρα και ο κεντρικός πύργος έχει ύψος 72 μέτρα.
Το κεντρικό κλίτος ή κύριος ναός είναι ο πρώτος χώρος αμέσως μετά την είσοδο. Είναι φαρδύς, ευάερος και πλημμυρισμένος από φως που μπαίνει από τα πανύψηλα παράθυρα. Η βόλτα στον κεντρικό διάδρομο του κλίτους είναι εκπληκτική. Οι πανύψηλες καμάρες μαγνητίζουν τα βλέμματα των επισκεπτών. Το κεντρικό κλίτος είναι κατασκευασμένο σε γοτθικό ρυθμό και η οροφή του είναι ξύλινη. Πάνω από την κεντρική είσοδο βρίσκεται το Μεγάλο Δυτικό Παράθυρο, γνωστό και ως «Η καρδιά του Γιορκσάιρ». Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο παράθυρο του ναού. Στο νότιο διάδρομο του κεντρικού κλίτους αντικρύζουν οι επισκέπτες το παράθυρο Jesse, στο οποίο αναπαριστάται το γενεαλογικό δέντρο του Ιησού. Στο τέλος του βόρειου διαδρόμου βρίσκεται το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη, που είναι αφιερωμένο στο Βασιλικό Σύνταγμα Ελαφρού Πεζικού του Γιορκσάιρ.
Το βόρειο και το νότιο εγκάρσιο κλίτος ήταν τα πρώτα μέρη του καινούργιου καθεδρικού ναού που χτίστηκαν. Έχουν στενά και ψηλά μυτερά παράθυρα γοτθικού ρυθμού, συμπεριλαμβανομένου του Παράθυρου των Πέντε Αδελφών στο βόρειο εγκάρσιο κλίτος που χρονολογείται από το 1250. Πρόκειται για πέντε παράθυρα ύψους 16,3 μέτρων φτιαγμένα από γυαλί γκριζάιγ και αφιερωμένα στις γυναίκες που έδωσαν τη ζωή τους στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο νότιο εγκάρσιο κλίτος υπάρχει το Παράθυρο του Τριαντάφυλλου (The Rose Window), το οποίο τιμά την ένωση των βασιλικών οίκων του Γιόρκ και του Λάνκαστερ που πραγματοποιήθηκε με το γάμο του Ερρίκου Ζ΄ και της Ελισάβετ του Γιόρκ. Οι στέγες των δυο εγκάρσιων κλιτών είναι ξύλινες.
Η κατασκευή της Αίθουσας Συνάθροισης σε πρώιμο γοτθικό ρυθμό και του προθάλαμου ξεκίνησε μετά την ολοκλήρωση του βόρειου εγκάρσιου κλίτους και ολοκληρώθηκε γύρω στο 1290. Είναι αξιοσημείωτο ότι το οκταγωνικό κτίριο δε διαθέτει κεντρική κολώνα που στηρίζει την οροφή. Η Αίθουσα Συνάθροισης έχει 44 καθίσματα περιμετρικά των τοίχων και μεγάλα παράθυρα από τα οποία μπαίνει το φως. Είναι διακοσμημένη με γλυπτά που αναπαριστούν ανθρώπινα κεφάλια, ζώα, αγγέλους και γκροτέσκ φιγούρες. Η διακόσμηση του προθάλαμου παρουσιάζει επιρροές από τη Βασιλική του Αγίου Ουρβανού στην Τρουά της Γαλλίας. Η Αίθουσα Συνάθροισης χρησιμοποιείται κυρίως για τη σύγκληση του κολεγίου των κληρικών.
Στην ανατολική πλευρά του καθεδρικού ναού του Γιόρκ βρίσκεται το Μεγάλο Παράθυρο. Με ύψος 23 μέτρα και πλάτος 10 μέτρα, είναι η μεγαλύτερη έκταση μεσαιωνικών βιτρό στην Αγγλία. Κατασκευάστηκε τον 15ο αιώνα από τον υαλουργό και δεξιοτέχνη στα βιτρό John Thornton. Το παράθυρο αποτελείται από 300 πάνελ που αναπαριστούν σκηνές από τα βιβλία της Γένεσης και της Αποκάλυψης του Ιωάννη. Χωρίζεται σε τέσσερα μέρη. Κάτω από το ουράνιο βασίλειο στην κορυφή του, που κατοικείται από αγγέλους, προφήτες, πατριάρχες, αποστόλους, αγίους και μάρτυρες, υπάρχουν τρεις σειρές από 27 σκηνές της Παλαιάς Διαθήκης. Από τη Δημιουργία του Κόσμου μέχρι τον θάνατο του Αβεσσαλώμ. Έπειτα ακολουθούν οι σκηνές από την Αποκάλυψη του Ιωάννη και στη βάση του εμφανίζονται ιστορικά πρόσωπα και δωρητές του ναού, όπως του αρχιεπισκόπου Walter Skirlaw. Μπροστά από το Μεγάλο Παράθυρο βρίσκεται το παρεκκλήσι της Παρθένου Μαρίας και ένας βωμός αφιερωμένος στη βασίλισσα Βικτωρία.
Η χορωδία είναι το τμήμα του ναού, όπου συγκεντρώνεται ο κλήρος και τα μέλη της χορωδίας για την καθημερινή προσευχή και λειτουργία. Συχνά αναφέρεται και ως «η εκκλησία εντός της εκκλησίας». Χωρίζεται από το κεντρικό κλίτος του ναού με ένα πέτρινο παραπέτασμα, το οποίο είναι διακοσμημένο με 15 σκαλισμένες φιγούρες Άγγλων βασιλιάδων. Στη χορωδία βρίσκεται ο θρόνος του Αρχιεπισκόπου του Γιόρκ και το ορειχάλκινο αναλόγιο με τον αετό, που χρησιμοποιείται για την ανάγνωση της Βίβλου. Το αναλόγιο φτιάχτηκε το 1686 και ζυγίζει ενάμιση τόνο. Πάνω από την κύρια είσοδο της Χορωδίας είναι τοποθετημένο του Εκκλησιαστικό Όργανο. Καταστράφηκε με την πυρκαγιά του 1829 και ανακατασκευάστηκε το 1832. Μέχρι σήμερα έχει υποστεί αρκετές σωτήριες παρεμβάσεις με στόχο τη διατήρηση και τη βελτιωμένη ακουστική του.
Φωτογραφίες: Ιούνιος 2023
