Λευκάδα. Η νεράιδα του Ιονίου
Κωνσταντίνος Νέζης
05/07/2019
Ναύπλιο. Η πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδος
-
Κωνσταντίνος Νέζης
Κωνσταντίνος Νέζης
Το Ναύπλιο, μια από τις πιο γοητευτικές και γραφικές πόλεις της Ελλάδας, βρίσκεται στην Πελοπόννησο και και προσφέρει μια αξέχαστη εμπειρία στον επισκέπτη. Τα πλακόστρωτα σοκάκια και τα νεοκλασικά κτίρια με τα πολύχρωμα μπαλκόνια τους, σε καλούν να χαθείς στην ιστορία και το παρελθόν τους. Το εμβληματικό Μπούρτζι που στέκεται μέσα στη θάλασσα και το ενετικό κάστρο του Παλαμηδίου μαρτυρούν το πλούσιο ιστορικό παρελθόν της πόλης. Η αύρα της θάλασσας, τα γραφικά καφέ και τα παραδοσιακά ταβερνάκια κάνουν την απόδραση στο Ναύπλιο πραγματικά μοναδική.
Σύμφωνα με την παράδοση που παραθέτει ο Παυσανίας στο έργο του Ελλάδος Περιήγησις (Κορινθιακά II 38.2), ιδρυτής της πόλης θεωρείται ο Ναύπλιος. Ο Ναύπλιος ήταν γιος του Ποσειδώνα και της νύμφης Αμυμώνης. Η περιοχή του Ναυπλίου κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια. Πρώτοι κάτοικοι ήταν οι Κάρες, οι Λέλεγες και οι Μινύες. Στην περιοχή της Ευαγγελιστρίας βορειοανατολικά του Παλαμηδίου οι ανασκαφές αποκάλυψαν θολωτούς τάφους της μυκηναϊκής εποχής.
Η αρχαία Ναυπλία βρίσκονταν στη θέση της σημερινής πόλης. Υπήρξε για πολλά χρόνια αυτόνομη. Στις αρχές του 7ου αιώνα π.Χ. ανήκε μαζί την Επίδαυρο, Ερμιόνη, Αίγινα, Αθήνα, Πρασιές και Ορχομενό Βοιωτίας στην αμφικτυονία της Καλαυρείας. Προς το τέλος του 7ου αιώνα π.Χ. το Ναύπλιο καταστράφηκε από τους Αργείους (Στράβων βιβλίο Η’ 6.2), οι οποίοι το χρησιμοποίησαν ως ναύσταθμο (μετὰ δὲ τὸ Τημένιον ἡ Ναυπλία, τὸ τῶν Ἀργείων ναύσταθμον· τὸ δ᾽ ἔτυμον ἀπὸ τοῦ ταῖς ναυσὶ προσπλεῖσθαι.). Οι κάτοικοι του Ναυπλίου εγκαταστάθηκαν στη Μεσσηνία και ιδιαίτερα στη Μεθώνη. Κατά τους ελληνιστικούς χρόνους το Ναύπλιο άκμασε ξανά. Η Ακροναυπλία οχυρώθηκε με πολυγωνικό τείχος και χρησιμοποιήθηκε ως ακρόπολη της πόλης. Κατά τη ρωμαιοκρατία, η πόλη ήταν έρημη.
[38.2] Τημενίου δὲ ἀπέχει Ναυπλία πεντήκοντα ἐμοὶ δοκεῖν σταδίους, τὰ μὲν ἐφ' ἡμῶν ἔρημος, οἰκιστὴς δὲ ἐγένετο αὐτῆς Ναύπλιος Ποσειδῶνος λεγόμενος καὶ Ἀμυμώνης εἶναι. λείπεται δὲ καὶ τειχῶν ἔτι ἐρείπια, καὶ Ποσειδῶνος ἱερὸν καὶ λιμένες εἰσὶν ἐν Ναυπλίᾳ καὶ πηγὴ Κάναθος καλουμένη: ἐνταῦθα τὴν Ἥραν φασὶν Ἀργεῖοι κατὰ ἔτος λουμένην παρθένον γίνεσθαι.
Κατά τη βυζαντινή εποχή, το Ναύπλιο γνώρισε ραγδαία ανάπτυξη. Τον 12ο αιώνα εξελίχθηκε σε σπουδαίο διοικητικό και εμπορικό κέντρο. Τα τείχη της Ακροναυπλίας ενισχύθηκαν λόγω του φόβου των πειρατών. Ο βυζαντινός άρχοντας της πόλης Λέων Σγουρός ανακήρυξε το Ναύπλιο αυτόνομο βασίλειο. Ήθελε να επεκτείνει την κυριαρχία του μέχρι τη Λάρισα. Η Δ’ Σταυροφορία όμως εμπόδισε τα σχέδια του. Πέθανε το 1208 και το 1210 ο Γοδεφρείδος Βιλλεαρδουίνος, ιππότης και ιστορικός του Μεσαίωνα , κατέκτησε την πόλη.
Τους Φράγκους διαδέχτηκαν οι Ενετοί. Η κυριαρχία των Ενετών διαιρείται σε δυο φάσεις. Η πρώτη από το 1389 έως το 1540 και η δεύτερη από το 1686 έως το 1715. Ενδιάμεσα το Ναύπλιο βρίσκονταν υπό την κυριαρχία των Οθωμανών. Οι Ενετοί σεβάστηκαν τα τοπικά ήθη και έθιμα και παραχώρησαν πολλά προνόμια στην πόλη. Ανοικοδόμησαν την πόλη και της έδωσαν ευρωπαϊκά χαρακτηριστικά. Επισκεύασαν τα τείχη της Ακροναυπλίας και έκτισαν το κάστρο του Παλαμηδίου. Το 1715 όμως η πόλη έπεσε για δεύτερη φορά στα χέρια των Οθωμανών Τούρκων. Το Ναύπλιο έγινε έδρα του βιλαετίου της Πελοποννήσου μέχρι το 1786, όταν η έδρα μεταφέρθηκε στην Τρίπολη.
Κατά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης το 1821, το Ναύπλιο πολιορκήθηκε από τις δυνάμεις της Μπουμπουλίνας και του οπλαρχηγού Νικήτα Σταματελόπουλου. Η πόλη απελευθερώθηκε το 1822 και το 1823 ορίστηκε έδρα της κυβέρνησης. Στις 8 Ιανουαρίου 1828 αποβιβάστηκε εκεί ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας Ιωάννης Καποδίστριας. Ο Καποδίστριας ανοικοδόμησε την πόλη. Ίδρυσε τη Σχολή Ευελπίδων, το πρώτο αλληλοδιδακτικό σχολείο, τη Γεωργική Σχολή κ.α. Το Ναύπλιο ήταν η πρωτεύουσα της Ελλάδας για μια πενταετία (1829-1834).
Μετά τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια, οι Μεγάλες Δυνάμεις ανακήρυξαν βασιλιά της Ελλάδας τον Όθωνα. Ο Όθωνας έφτασε στο Ναύπλιο το 1833 και διέμεινε εκεί μόνο δυο χρόνια. Στα τέλη του 1834 πρωτεύουσα της Ελλάδας ανακηρύχτηκε η Αθήνα και το Ναύπλιο μετατράπηκε σε απλή επαρχιακή πόλη. Το 1862 έγινε η Ναυπλιακή επανάσταση που οδήγησε στην έξωση του Όθωνα από την Ελλάδα. Έκτοτε η πόλη άλλαξε μορφή και από το 1960 αποτελεί πόλο έλξης επισκεπτών και τουριστών όλο το χρόνο.
Πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας και Υπουργός Εξωτερικών της Αυτοκρατορικής Ρωσίας. Γεννήθηκε στην Κέρκυρα και διετέλεσε δεύτερος υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας μετά τον Κόμη Νέσσελροντ. Συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση της σύγχρονης Ελβετίας και ορκίστηκε Α’ Κυβερνήτης της Ελλάδας το 1828. Συνάντησε πολλές αντιδράσεις στην εφαρμογή του κυβερνητικού έργου, που οδήγησαν τελικά στη δολοφονία του το 1831 στο Ναύπλιο.
→ Σύντομη βιογραφία του εδώ
Ο πορθητής του Παλαμηδίου. Γεννήθηκε στη Ζάτουνα της Αρκαδίας το 1799 και το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία. Στις 29 Νοεμβρίου 1822 κυρίευσε το Παλαμήδι με μια τολμηρή καταδρομική επίθεση, έχοντας στη διάθεση του μόνο 400 άντρες. Τάχθηκε εναντίον του Όθωνα και φυλακίστηκε. Απεβίωσε στη φυλακή το 1835.
→ Η βιογραφία του εδώ
Το Ναύπλιο είναι μια από τις ομορφότερες και ελκυστικές πόλεις της Ελλάδας. Τα αξιοθέατα του είναι πολλά και σχετίζονται με την πλούσια ιστορία του. Η Παλιά Πόλη βρίσκεται στους πρόποδες της Ακροναυπλίας και του Παλαμηδίου. Χαρακτηριστικά της είναι τα στενά δρομάκια, οι πεζόδρομοι, τα νεοκλασικά σπίτια της εποχής του Καποδίστρια και οι ταβέρνες που σερβίρουν τοπικά εδέσματα. Σημεία ενδιαφέροντος στην παλιά πόλη είναι η πλατεία Συντάγματος με το αρχαιολογικό μουσείο, η πλατεία των Τριών Ναυάρχων με το άγαλμα του Όθωνα, η πλατεία Ιωάννη Καποδίστρια, το μικρό τζαμί (Τριανόν), το Βουλευτικό ή μεγάλο τζαμί και ο Μεντρεσές, που ήταν τουρκικό ιεροδιδασκαλείο.
Στην παλιά πόλη συναντάμε αρκετές ιστορικές εκκλησίες. Η εκκλησία της Παναγίας βρίσκεται πίσω από το αρχαιολογικό μουσείο και είναι αφιερωμένη στη Γέννηση της Θεοτόκου. Η εκκλησία της Αγίας Σοφίας και η Φραγκοκλησιά είναι οι παλαιότερες στο Ναύπλιο. Η εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα βρίσκεται στην ομώνυμη πλατεία. Έξω από αυτή έγινε η δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια. Η μητρόπολη όμως του Ναυπλίου είναι ο καθεδρικός ναός του Αγίου Γεωργίου. Χτίστηκε από τους Ενετούς στις αρχές του 16ου αιώνα.
Η Πύλη της Ξηράς ήταν μια από τις δυο πύλες του τείχους του Ναυπλίου. Βρισκόταν στο ανατολικό τμήμα του και διέθετε ανασυρόμενη πόρτα και τάφρο. Εσωτερικά της πύλης υπήρχε φυλάκιο για τον έλεγχο αυτών που έμπαιναν στην πόλη ή έβγαιναν από αυτή. Κατασκευάστηκε από γρανίτη στις αρχές της Β’ Ενετοκρατίας και ήταν μνημειώδης. Στην κορύφη της βρισκόταν ο λέοντας της Βενετίας, ενώ εκατέρωθεν της Πύλης ήταν εντοιχισμένες πλάκες με τα οικόσημα των αρχόντων του Ναυπλίου και της Βενετίας. Στην Πύλη της Ξηράς πραγματοποιήθηκε η υποδοχή του βασιλιά Όθωνα στις 25 Ιανουαρίου 1833.
Το κάστρο του Παλαμηδίου βρίσκεται σε λόφο με υψόμετρο 216 μ. πάνω από την πόλη του Ναυπλίου. Πήρε το όνομα του από τον ήρωα Παλαμήδη, που ήταν γιος του μυθικού ιδρυτή του Ναυπλίου. Κατασκευάστηκε την περίοδο της δεύτερης Ενετοκρατίας με σκοπό την άμυνα της πόλης. Το κάστρο διαθέτει οκτώ μικρότερους ανεξάρτητους προμαχώνες. Οι Τούρκοι κυρίευσαν το κάστρο το 1715 και οι Έλληνες το 1822 υπό την ηγεσία του Στάικου Σταϊκόπουλου.
Η Ακροναυπλία είναι μια βραχώδης χερσόνησος με ύψος 85 μ. και μήκος 900 μ. Η οχύρωση της είναι συνεχής και ξεκινά από τα ελληνιστικά χρόνια. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ονομάζονταν Ιτς Καλέ. Στην Ακροναυπλία χτίστηκαν πολλά οχυρά, από τα οποία σώζεται σε καλύτερη κατάσταση το ενετικό κάστρο των Τόρων. Το Μπούρτζι βρίσκεται στην είσοδο του λιμανιού του Ναυπλίου. Χτίστηκε από τους Ενετούς την περίοδο της Α’ Ενετοκρατίας και ενισχύθηκε αργότερα από τους Τούρκους. Χρησιμοποιούνταν ως φρούριο έως το 1865.
